Επιλογή, κατηγοριοποίηση, ταξινόμηση και σχολιασμός υλικού: Μιχάλης Δαμανάκης
Σάρωση υλικού: Κωνσταντίνα Μεταξά
Σχεδιασμός ιστοσελίδας και ανάρτηση: Νίκος Καπελώνης
Συγγραφή Βιογραφικού: Στέφανος Κωνσταντινίδης
Το έντυπο αρχειακό υλικό - το οποίο είχε την ευγενική καλοσύνη να δωρίσει ο αείμνηστος Αδριανός Μαρής στο «Εργαστήριο Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών Μελετών (ΕΔΙΑΜΜΕ)» του Πανεπιστημίου Κρήτης- είναι ταξινομημένο σε 16 Φακέλους και σε 230 Δέσμες εγγράφων και φυλάσσεται σε τρία (3) χαρτοκιβώτια στο ΕΔΙΑΜΜΕ. Στις 230 Δέσμες να προστεθεί και μια Συμπληρωματική Δέσμη (ΣΔ), την οποία μας έστειλε το 2019 ο Στέφανος Κωνσταντινίδης από το μέρος του Αρχείου Μαρή το οποίο κρατά ο ίδιος.Η αρχική ταξινόμηση σε Φακέλους (Φ) και Δέσμες (Δ) έγινε στον Καναδά από τον ίδιο τον Δωρητή Αδριανό Μαρή και διατηρήθηκε από εμάς.
Στους 16 Φακέλους και στις 231 Δέσμες εμπεριέχονται ποικίλα έγγραφα, με διοικητικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και κυρίως εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Επίσης υπάρχουν: φωτοτυπίες από εφημερίδες, πρωτόλεια αρχιτεκτονικά σχέδια, ενημερωτικό υλικό, διαφημιστικά φυλλάδια, χειρόγραφες σημειώσεις του Α.Μ. κ.λπ.
Όλα αυτά δεν είναι πάντα θεματικά ή χρονολογικά ταξινομημένα, παρόλο που όπως ήδη αναφέρθηκε υπάρχει μια αδρομερής ταξινόμηση σε Φακέλους και Δέσμες. Επίσης, πολλά από τα έγγραφα αυτά, σε πρώτη τουλάχιστον ματιά, δεν φαίνονται να είναι «σημαντικά» και επομένως μια ανάρτησή τους δεν θα εξυπηρετούσε κανένα σκοπό.
Γι’ αυτό το λόγο, από το πλήθος του αρχειακού υλικού επιλέξαμε - μέσα από μια μακροχρόνια και επίπονη διαδικασία- και σαρώσαμε (σκανάραμε) μια σειρά από έγγραφα με κριτήριο την πιθανή συμβολή τους στην ανάδειξη της ιστορικής εξέλιξης των διοικητικών, οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών, εκκλησιαστικών και προπάντων των εκπαιδευτικών πραγμάτων στην Ελληνική Κοινότητα του Μόντρεαλ.
Τα σαρωμένα έγγραφα ταξινομήθηκαν βάσει των ακόλουθων κατηγοριών: Εκπαίδευση, Γονείς, Κοινότητα και Κτιριακά.
Έτσι προέκυψαν τα ακόλουθα τέσσερα (4) αρχεία τα οποία μπορεί να κατεβάσει κάθε ενδιαφερόμενος:
Από τα τέσσερα αρχεία το πλουσιότερο είναι αυτό της Εκπαίδευσης, δεδομένου ότι ο Α. Μαρής χρημάτισε για πολλά χρόνια πρόεδρος της Σχολικής Επιτροπής της Ελληνικής Κοινότητας Μόντρεαλ και στο αρχείο του εμπεριέχονται έγγραφα που αφορούν πρωτίστως στη λειτουργία των σχολείων και εν γένει στην εκπαίδευση.
Από το σύνολο των εγγράφων, που αναφέρονται στην εκπαίδευση, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν εκείνα της Δέσμης 162, επειδή αυτά αφορούν στις δεκαετίες 1970-1980, οπότε οι ορθόδοξοι Έλληνες του Καναδά και η ελληνόγλωσση εκπαίδευση σ’ αυτόν υπάγονταν στην «Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αμερικής». Έτσι, αποκτούμε από τα έγγραφα της εν λόγω Δέσμης μια αδρομερή εκπαιδευτική εικόνα όχι μόνο για τον Καναδά, αλλά για όλη τη Βόρεια Αμερική. Επίσης λαμβάνουμε επί μέρους πληροφορίες που αφορούν στη δράση και τη πορεία του ίδιου του Ανδριανού Μαρή. Για παράδειγμα, ότι κατά την περίοδο 1986-88 υπήρξε μέλος του «Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου Παιδείας» της Αρχιεπισκοπής Β&Ν. Αμερικής καθώς και ότι τον Μάρτιο του 1978 του απομιμήθηκε, από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο, ο τίτλος του «Άρχοντος Υπομνηματογράφου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας», μετά από εισήγηση του Αρχιεπισκόπου Β&Ν.Αμερικής Ιακώβου.
Σε κάθε αρχείο εμπεριέχονται, σε μορφή pdf, αντίγραφα έγγραφων, συγκεκριμένων χρονικών περιόδων και με συγκεκριμένο θέμα.
Το pdf που προέκυψε από τη σάρωση κάθε έγγραφου χαρακτηρίζεται από:
Μια λεπτομερέστερη, αλλά εντούτοις μη συστηματική και λειτουργική, καταγραφή του περιεχόμενου των Φακέλων και Δεσμών έχουν κάνει - υπό την εποπτεία του επιστημονικού δυναμικού του ΕΔΙΑΜΜΕ- οι φοιτήτριες: Χρυσούλα Κτιστάκη και Ελένη Φάζου. Η καταγραφή αυτή βρίσκεται στο ΕΔΙΑΜΜΕ.
Ο Αδριανός Μαρής γεννήθηκε στην Άνδρο το 1925 από οικογένεια ναυτικών και εγκατέλειψε τα εγκόσμια στο Μόντρεαλ το 2015, έχοντας συμπληρώσει τα 90 του χρόνια. Άφησε πίσω του ένα σημαντικό κοινοτικό έργο και μαζί αντικρουόμενες γνώμες για την εποχή της διοίκησης, από μέρους του, της Ελληνικής Κοινότητας Μόντρεαλ.
Ο Αδριανός τελείωσε το δημοτικό σχολείο στην Άνδρο το 1937 και το γυμνάσιο στην Αθήνα το 1944. Από το 1947-1949, φοίτησε στο κολλέγιο Pittman’s της Αγγλίας, στον κλάδο οργάνωσης επιχειρήσεων. Από το 1947-1952, εργάστηκε σε ναυτιλιακή εταιρεία στο Λονδίνο και στον Πειραιά. Μετανάστευσε στον Καναδά, φτάνοντας στο Μόντρεαλ, το Φεβρουάριο του 1952.
Στο Μόντρεαλ εργάστηκε στην αρχή σε ναυτιλιακή εταιρεία αλλά πολύ σύντομα ίδρυσε βιοτεχνία επίπλων και ασχολήθηκε με επιχειρήσεις ακινήτων.
Το 1952-1953, φοίτησε στο πανεπιστήμιο του McGill και παρακολούθησε μαθήματα εμπορικών.
Το Δεκέμβρη του 1952 γνωρίζεται με άλλους νεομετανάστες και από κοινού ιδρύουν μια Ελληνική βιβλιοθήκη στην οδό Mansfield, στο κέντρο του Μόντρεαλ. Ο χώρος αυτός έγινε κέντρο συζητήσεων και ζυμώσεων, ακόμη και αντιπαραθέσεων μεταξύ των μεταπολεμικών νεομεταναστών και των προπολεμικών παλαιών μεταναστών, που επέμεναν να κρατούν μακριά τους νεότερους από τον κύριο κορμό της οργανωμένης παροικίας, την Ελληνική Κοινότητα Μόντρεαλ. Οι συζητήσεις τους αφορούσαν επίσης την αναδιοργάνωση και βελτίωση του σχολείου ΣΩΚΡΑΤΗΣ για την παροχή καλύτερης παιδείας. Το σχολείο στεγαζόταν εκείνη την εποχή στο υπόγειο χολ της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας.
Το 1955 παντρεύεται στην Αθήνα την Μαίρη Καμπάνη και αποκτούν δύο παιδιά. Από τα μέσα της δεκαετίας του ΄60 αρχίζει η εμπλοκή του στην Ελληνική Κοινότητα Μόντρεαλ την οποία υπηρέτησε από διάφορες θέσεις, ειδικά ως Πρόεδρος της Σχολικής Επιτροπής κα αργότερα στα μέσα της δεκαετίας του ΄70 από τη θέση του Αντιπροέδρου του Διοικητικού της Συμβουλίου.
Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄80 θα βρεθεί επικεφαλής του κοινοτικού οργανισμού ως Πρόεδρος για μια δωδεκαετία. Είναι η περίοδος των μεγάλων έργων με τη δημιουργία του Ελληνικού Κοινοτικού Κέντρου και της Στέγης Ηλικιωμένων.
Η δημιουργία και δεύτερου Κοινοτικού Κέντρου, εκκλησίας και σχολείου στη Νότια Ακτή μετά την ένωση της μικρής τοπικής κοινότητας με αυτή του Μόντρεαλ, θα οδηγήσει την Ελληνική Κοινότητα του Μόντρεαλ σε μια πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση με ένα μεγάλο χρέος. Στη Νότια Ακτή οι Έλληνες ήταν πολύ λίγοι για να μπορέσουν να στηρίξουν ένα τόσο μεγάλο έργο.
Το 1986, πραγματοποιούνται τα επίσημα εγκαίνια του Ελληνικού Κοινοτικού Κέντρου του Μόντρεαλ με την παρουσία της τότε υπουργού Πολιτισμού της Ελλάδας Μελίνας Μερκούρη. Από αυτήν την περίοδο η Ελληνική Κοινότητα Μόντρεαλ, με την οργάνωση της, τις νέες εγκαταστάσεις της, τα τρίγλωσσα σχολεία, τις εκκλησίες και τις διάφορες υπηρεσίες της, αρχίζει να γίνεται πλατιά γνωστή, ως πρότυπο οργάνωσης του Ελληνισμού της Διασποράς.
Ο Αδριανός Μαρής στόχευε στην ενοποίηση όλων των Κοινοτήτων της ευρύτερης περιοχής του Μόντρεαλ και στη δημιουργία ενός ισχυρού κοινοτικού οργανισμού με εκκλησίες, σχολεία και άλλες κοινοτικές υπηρεσίες. Το όραμα, όμως αυτό ερχόταν σε αντίθεση με την εκκλησιαστική αντίληψη που ήθελε τον ελληνισμό οργανωμένο σε μικρές εκκλησιαστικές ενορίες. Η κατάσταση οδηγήθηκε στα άκρα με δημόσιες αντιπαραθέσεις και το θέμα έφτασε ως το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η Ελληνική Κοινότητα του Μόντρεαλ διατήρησε τα σχολεία και τις εκκλησίες της, αλλά δεν κατάφερε την ευρύτερη ενοποίηση του ελληνισμού της περιοχής.
Τον Αδριανό Μαρή διέκρινε δημιουργικό πάθος, ενώ διέθετε και οργανωτικές ικανότητες. Ήταν, όμως συγκεντρωτικός στην άσκηση της κοινοτικής διοίκησης. Αν και «συντηρητικός» και πολύ κοντά στην Εκκλησία, δεν δίστασε να συγκρουστεί μαζί της σε θέματα που είχε διαφορετική αντίληψη. Ο Μαρής ήταν θιασώτης του ισχυρού κοινοτισμού, ενώ η εκκλησιαστική ηγεσία υπέρ της ενοριοποίησης. Υπήρξε οραματιστής και παθιασμένος για την ένωση του Ελληνισμού, μολονότι διέπραξε και σοβαρά λάθη με την επιμονή που είχε να επιβάλλει τις απόψεις του χωρίς σοβαρό αντίλογο.
Ρέθυμνο, Οκτώβριος 2020
